Obszerna nowelizacja Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (dalej jako: Prawo budowlane), która wejdzie w życie 19 września 2020 r. wprowadza istotne zmiany w procedurze uzyskiwania zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych. Inwestorzy, którzy dopuścili się samowoli budowlanej mogą liczyć na uzyskanie takiego odstępstwa w postępowaniu legalizacyjnym jedynie do 18 września 2020 r.
Dopuszczalność odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych
Przepisy techniczno-budowlane należą do powszechnie obowiązujących przepisów prawa i co do zasady powinny być przestrzegane.
W art. 9 Prawa budowlanego dopuszczono jednak możliwość odstępstwa od niektórych przepisów techniczno-budowlanych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie. Procedura odstępstwa jest instytucją wyjątkową, która znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadkach szczególnie uzasadnionych.
Zgodnie z nowelizacją Prawa budowlanego odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, po spełnieniu określonych warunków zamiennych, nie może powodować:
- zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia;
- pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych;
- pogorszenia stanu środowiska;
- w stosunku do obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego – ograniczenia dostępności dla potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w Ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.
Procedura odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych
Procedura odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych składa się najczęściej z czterech etapów:
- wniosku inwestora o zgodę na odstępstwo;
- wniosku organu administracji architektoniczno-budowlanej do właściwego ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane, o upoważnienie do udzielenia zgody na odstępstwo;
- upoważnienia organu administracji architektoniczno-budowlanej przez ministra do udzielenia zgody na odstępstwo;
- udzielenia bądź odmowy udzielenia zgody przez organ administracji architektoniczno-budowlanej na odstępstwo.
Nowelizacja Prawa budowlanego objęła także zawartość wniosku organu administracji architektoniczno-budowlanej do ministra o upoważnienie do udzielenia zgody na odstępstwo.
Wśród załączników, wymagane dotychczas „szczegółowe uzasadnienie konieczności wprowadzenia odstępstwa” przybierze formę „opinii organu wnioskującego wraz ze szczegółowym uzasadnieniem o konieczności wprowadzenia odstępstwa”.
Ponadto doprecyzowano obowiązek załączenia do wniosku, w zależności od potrzeb, opinii innych zainteresowanych organów i podmiotów (wojewódzkiego konserwatora zabytków, rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej, wojewódzkiego inspektora sanitarnego).
Moment udzielenia zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych
Najistotniejsza zmiana dla inwestorów dotyczy udzielania zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych dla obiektów będących w budowie lub zrealizowanych z naruszeniem Prawa budowlanego, co było dotychczas praktykowane w niektórych orzeczeniach organów i sądów administracyjnych, choć wzbudzało spory i wątpliwości.
W myśl znowelizowanego art. 9 ust. 2 Prawa budowlanego zgody na odstępstwo udziela się przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.
Ustawodawca w nowym art. 9 ust. 5 Prawa budowlanego przesądził o zakazie uzyskania odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych w postępowaniach w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem Prawa budowlanego.
Oznacza to, że zgoda na odstępstwo będzie udzielana jedynie przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub o jej zmianie. Natomiast, jeśli obiekt w trakcie budowy lub zrealizowany będzie stanowił tzw. samowolę budowlaną (w szczególności naruszał przepisy techniczno-budowlane), to uzyskanie następczej zgody na odstępstwo będzie niemożliwe. Spowoduje to po stronie inwestora m.in. konieczność pokrycia kosztów związanych z rozbiórką obiektu lub doprowadzeniem go do stanu zgodnego z prawem.
Do wniosków o udzielenie odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych złożonych przed 19 września 2020 r., a nadal nierozpatrzonych w tym dniu, będą miały zastosowanie znowelizowane przepisy Prawa budowlanego. W związku z powyższym, jeżeli w toku postępowania w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem Prawa budowlanego złożono taki wniosek, to jego pozytywne rozstrzygnięcie może nastąpić jedynie do 18 września 2020 r.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach z zakresu Prawa Budowlanego to zadzwoń pod numer 61 852 26 10 lub napisz e-mail na adres pmj@jarzpartner.pl i umów się na pierwszą konsultację w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy.