Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę z 25 sierpnia 2017 roku o sygn. akt III CZP 11/17 o treści:

„Upływ terminu, na który zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego gruntu, nie powoduje wygaśnięcia prawa odrębnej własności lokalu znajdującego się w budynku położonym na tym gruncie.”.

Tym samym, Sąd Najwyższy rozstrzygnął istniejącą od wielu lat rozbieżność w doktrynie i orzecznictwie.

Zgodnie z pierwszym poglądem w momencie wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego gruntu wygasa również prawo własności lokali. Pogląd ten uzasadniano przede wszystkim treścią art. 235 § 2 Kodeksu cywilnego (dalej jako: K.c.), zgodnie z którym:

„Przysługująca wieczystemu użytkownikowi własność budynków i urządzeń na użytkowanym gruncie jest prawem związanym z użytkowaniem wieczystym.”.

Przytoczony przepis stanowi o akcesoryjności prawa własności wzniesionych na użytkowanym gruncie budynków i zainstalowanych urządzeń, które nie może istnieć bez istnienia prawa użytkowania wieczystego gruntu. Prawo własności do takich budynków i urządzeń nie może występować w obrocie samodzielnie.

więcej

Zgodnie z art. 36 ust. 1 Ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2017, poz. 1073 tekst jedn. wraz z późn. zm.; dalej jako: u.p.z.p.) jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem art. 36 ust. 2 u.p.z.p., żądać od gminy odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości lub jej części.

W wyroku z 20 lutego 2018 roku o sygn. akt I ACa 850/17 Sąd Apelacyjny w Katowicach rozstrzygnął sprawę, w której powodowie domagali się zasądzenie od gminy odszkodowania na podstawie ww. przepisu wobec istotnego ograniczenia korzystania z ich nieruchomości w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem w związku z uchwaleniem planu miejscowego.

Pozwana gmina zakwestionowała uprawnienie powodów do dochodzenia roszczenia.

W wyroku z 20 lutego 2018 roku Sąd Apelacyjny w Katowicach podzielił prezentowany w orzecznictwie pogląd, zgodnie z którym legitymacja czynna do dochodzenia roszczeń z art. 36 ust. 1 u.p.z.p. przysługuje właścicielom albo użytkownikom wieczystym, których dotknęły skutki zmian w planowaniu przestrzennym, czyli osobom, którym przysługiwały wymienione prawa do nieruchomości w chwili wejścia w życie nowego lub zmienionego planu miejscowego. Osoby te muszą być właścicielami albo użytkownikami wieczystymi nieruchomości do chwili zamknięcia rozprawy przed sądem drugiej instancji.

więcej

Sąd Najwyższy w dniu 20 lipca 2017 roku wydał wyrok w sprawie o sygn. I CSK 716/16, w którym rozstrzygnął między innymi kwestię dotyczącą przerwania biegu przedawnienia roszczenia przez złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej.

Zgodnie z art. 123 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej jako: K.c.):

„Bieg przedawnienia przerywa się:

1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;

3) przez wszczęcie mediacji.”

W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powodów należność wraz z odsetkami tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Pozwany złożył apelację od wyroku Sądu I instancji podnosząc zarzut zasiedzenia służebności przesyłu.

Jak ustalił Sąd Apelacyjny, powodowie złożyli do Sądu Rejonowego wniosek o zawezwanie do próby ugodowej dotyczący wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz umownego ukształtowania zasad dalszego korzystania z niej.

Sąd Apelacyjny uznał, iż była to czynność przed sądem, która zgodnie z art 123 § 1 K.c. stosowanym odpowiednio przerwała bieg zasiedzenia służebności.

więcej