W czasie epidemii COVID-19 powstała masowa potrzeba wykonywania pracy na odległość. Dotychczas w Kodeksie pracy przewidziano zatrudnienie w formie telepracy, jednak sytuacja epidemiczna wymusiła wprowadzenie regulacji dotyczących wykonywania pracy zdalnej.
Praca zdalna
Praca zdalna to wykonywanie obowiązków zawodowych poza siedzibą pracodawcy np. w domu. Z założenia ma ona charakter incydentalny. Na razie nie ma szczegółowych przepisów dotyczących tego rodzaju pracy. Pewne regulacje w tym zakresie są wprowadzane stopniowo do Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 z późn. zm.).
W celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie przez oznaczony czas pracy, określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). Istotnym jest, aby pracownik posiadał umiejętności i możliwości techniczne oraz lokalowe do wykonywania takiej pracy oraz aby pozwalał na to rodzaj pracy. W szczególności praca zdalna może być wykonywana przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość lub dotyczyć wykonywania części wytwórczych lub usług materialnych.
Co ważne, polecenie wykonywania pracy zdalnej może zostać w każdym czasie cofnięte przez pracodawcę.
Na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia pracownikowi narzędzi i materiałów potrzebnych do wykonywania pracy zdalnej oraz jej obsługi logistycznej. Pracownik może korzystać z własnych narzędzi lub materiałów pod warunkiem, że umożliwia to poszanowanie i ochronę informacji poufnych i innych tajemnic prawnie chronionych, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa lub danych osobowych, a także informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.
Pracownik jest zobowiązany wykonywać pracę zdalną w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca może nałożyć na pracownika obowiązek ewidencjonowania wykonanych czynności.
Za wykonywanie pracy zdalnej pracownikowi przysługuje dotychczasowe wynagrodzenie za pracę, z wyjątkiem tych składników wynagrodzenia, których przyznanie uzależnione jest od spełnienia warunków niemożliwych do zrealizowania w przypadku tego rodzaju pracy.
Telepraca
Kodeks pracy przewiduje zatrudnienie w formie telepracy, która może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Uzgodnienie między pracodawcą a pracownikiem, że obowiązki służbowe będą wykonywane w formie telepracy może nastąpić przy zawieraniu umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia.
Umowa o telepracę musi zawierać szczególne regulacje. Należy wyraźnie wskazać jednostkę organizacyjną pracodawcy, w której strukturze znajduje się stanowisko pracy telepracownika, a także osobę lub organ odpowiedzialny za współpracę z telepracownikiem oraz upoważniony do przeprowadzania kontroli w miejscu wykonywania pracy.
Telepraca nie jest tożsama z pracą zdalną. Telepraca ma charakter stały i może wynikać z samej umowy o pracę, co oznacza, że pracownik w sposób regularny ma wykonywać swoje obowiązki zawodowe poza siedzibą pracodawcy.
Wypadek w czasie pracy zdalnej
Kwestią problematyczną może okazać się wypadek przy pracy, który nastąpił przy wykonywaniu pracy zdalnej.
Za wypadek przy pracy uznaje się zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z wykonywaniem pracy. W celu uznania konkretnego zdarzenia za wypadek przy pracy istotne jest wykazanie, że doszło do niego z przyczyn związanych z realizacją obowiązków służbowych. W takiej sytuacji pracownikowi przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego, w tym między innymi zasiłek chorobowy czy jednorazowe odszkodowanie.
Rozstrzygnięcie, czy wypadek pracownika jest powiązany z wykonywaniem obowiązków służbowych, może być trudne, gdy praca jest realizowana w domu. Często brak wówczas świadków a sytuacja może być równie dobrze interpretowana jako związana z normalnym funkcjonowaniem pracownika w jego miejscu zamieszkania. Ocena takiego wypadku będzie zatem najpewniej dokonywana bardziej rygorystycznie, co wymaga skrupulatnego zabezpieczenia wszelkich dowodów na jego okoliczność.
Procedura postępowania w razie wypadku, który zdarzył się w domu pracownika jest analogiczna jak podczas wypadku w zakładzie pracy. Pracownik powinien niezwłocznie zawiadomić pracodawcę, który ma obowiązek poinformowania o wypadku właściwego okręgowego inspektora pracy.
Jeśli potrzebujesz pomocy w sprawach pracowniczych to zadzwoń pod numer 61 852 26 10 lub napisz e-mail na adres pmj@jarzpartner.pl i umów się na pierwszą konsultację w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy.