W niniejszym artykule z cyklu „Z prawem do celu” omówimy odpowiedzialność cywilnoprawną członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej jako: sp. z o.o.) uregulowaną w przepisach od art. 291 do art. 300 Ustawy z dnia 15 września 2000 roku Kodeks spółek handlowych (dalej jako: K.s.h.).
Odpowiedzialność członków zarządu wobec spółki
Członkowie zarządu odpowiadają wobec sp. z o.o., gdy swoim działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki wyrządzili jej szkodę. Od odpowiedzialności można uwolnić się wykazując brak winy.
Za szkodę wyrządzoną sp. z o.o. odpowiadają solidarnie wszyscy, którzy się do niej przyczynili.
Jeżeli sp. z o.o. w terminie roku od ujawnienia szkody nie złoży powództwa o jej naprawienie, to może to zrobić każdy ze wspólników.
Roszczenie o naprawienie szkody przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym sp. z o.o. dowiedziała się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym przypadku roszczenie przedawnia się z upływem dziesięciu lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę.
Odpowiedzialność członków zarządu za podanie fałszywych danych
Członkowie zarządu sp. z o.o. mogą ponosić odpowiedzialność jeżeli umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane w oświadczeniu członków zarządu o wniesieniu przez wspólników wkładów albo o wniesieniu przez wspólników wkładów na podwyższenie kapitału zakładowego.
W takim wypadku członkowie zarządu odpowiadają solidarnie ze sp. z o.o. wobec wierzycieli przez trzy lata od dnia zarejestrowania sp. z o.o. lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego.
Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki
Odpowiedzialność za zobowiązania sp. z o.o. ciąży na członkach zarządu w przypadku bezskuteczności egzekucji wobec sp. z o.o.
Wspólnicy sp. z o.o. nie ponoszą odpowiedzialności za jej zobowiązania jednak, gdy wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu, to nie chroni go to przed wyżej wskazaną odpowiedzialnością.
Bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce – art. 299 K.s.h.
Podstawową funkcją art. 299 K.s.h. jest ochrona interesów wierzycieli w przypadku nierzetelnego działania zarządu sp. z o.o.
Przepis ten ma skłaniać członków zarządu do podjęcia odpowiednich działań w przypadku, gdy sp. z o.o. staje się niewypłacalna.
Brak należytej staranności w tym zakresie może prowadzić do odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania sp. z o.o.
Wskazana odpowiedzialność członków zarządu ma charakter subsydiarny (posiłkowy) – powstaje, gdy egzekucja wobec sp. z o.o. jest bezskuteczna oraz gwarancyjny – chroni interesy wierzycieli.
Jeżeli w toku egzekucji przeciwko sp. z o.o. komornikowi nie uda się ściągnąć całości lub części wierzytelności to wydaje postanowienie o jej umorzeniu z uwagi na bezskuteczność.
W takiej sytuacji wierzyciel może wystąpić przeciwko członkom zarządu z powództwem o zapłatę obejmującym należność niewyegzekwowaną od sp. z o.o.
Uzyskanie przez wierzyciela prawomocnego orzeczenia sądu pozwala na zaspokojenie roszczenia z majątku członka (członków) zarządu sp. z o.o.
Ustalenie członków zarządu odpowiedzialnych za zobowiązania spółki
W przypadku zarządu wieloosobowego, każdy z członków zarządu ponosi solidarną odpowiedzialność za zobowiązania sp. z o.o.
Gdy skład zarządu sp. z o.o. ulegał zmianom należy pamiętać, że:
- członek zarządu ponosi odpowiedzialność za zobowiązania, które powstały w czasie pełnienia przez niego funkcji (przy czym zobowiązanie nie musiało stać się wymagalne);
- za zobowiązania sp. z o.o. odpowiada ten członek zarządu, który pełnił funkcję, gdy powstały okoliczności uzasadniające ogłoszenie upadłości przez sp. z o.o.
Członek zarządu nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania sp. z o.o., które powstały w okresie, kiedy nie pełnił funkcji.
Skład zarządu sp. z o.o. można ustalić korzystając ze strony internetowej Krajowego Rejestru Sądowego (https://ekrs.ms.gov.pl/web/wyszukiwarka-krs/strona-glowna/).
Analiza informacji odpowiadającej odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego dla sp. z o.o., którą można pobrać z ww. strony, pozwala m.in. prześledzić zmiany wpisów dotyczących składu zarządu.
Przed wytoczeniem powództwa przeciwko członkowi zarządu warto przejrzeć akta rejestrowe sp. z o.o., gdyż ww. informacja nie zawiera daty powołania i odwołania członka zarządu oraz jego danych adresowych, które powinny wynikać z dokumentów przechowywanych w sądzie rejestrowym.
Akta rejestrowe są jawne – dostęp do nich ma każdy zainteresowany.
Uwolnienie się członka zarządu od odpowiedzialności
Członek zarządu może uwolnić się od wyżej wskazanej odpowiedzialności za zobowiązania sp. z o.o. jeżeli wykaże, że:
- we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu;
- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
- wierzyciel nie poniósł szkody pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu.
Jeżeli potrzebujesz pomocy w sprawie dotyczącej odpowiedzialności członka zarządu sp. z o.o. to zadzwoń pod numer telefonu 61 852 26 10 lub napisz e-mail na adres: pmj@jarzpartner.pl i umów się na pierwszą konsultację w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy.